Thực hiện tinh thần thông tư của TW Giáo hội và công văn hướng dẫn của BTS GHPGVN Thành phố Hà Nội, ngày 15 tháng 06, nhằm ngày 20 tháng 05 năm Ất Tỵ, tại Tổ đình chùa Bồ Đề (phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội), toàn thể Tăng Ni quận Long Biên và huyện Gia Lâm đã trang nghiêm tổ chức lễ khai pháp an cư kiết hạ PL.2569 – DL.2025.
Buổi lễ được đặt dưới sự chứng minh và chủ trì của Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm – Phó chủ tịch HĐTS, Trưởng Ban Hoằng pháp TW, Trưởng BTS GHPGVN Thành phố Hà Nội, Đường chủ của trường hạ và 126 hành giả Tăng Ni cùng sự tham dự của đông đảo Phật tử.
Trước khi bắt đầu lễ khai pháp, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cùng chư Tôn đức Tăng Ni trong Trường hạ đã thành tâm niêm hương đỉnh lễ chư vị Lịch đại Tổ sư, Đức Đệ Nhị Pháp Chủ và Đức Đệ Tam Pháp Chủ GHPGVN.
Sau đó, đại chúng đã ra làm lễ Hòa thượng Đường chủ và Ban giảng sư để cung thỉnh ban giảng sư thùy từ hứa khả giảng pháp cho 3 tháng hạ an cư tại tổ đình Bồ Đề.
Trong ba tháng hạ, đối với Phật giáo miền Bắc sẽ kết hợp giữa việc Tu và Học. Tu là hành trì ngày đêm 6 thời chuyên tâm tu tập, Học là khai giảng vô thượng Pháp bảo. Mỗi năm, trường hạ chọn một bộ sách trong Tam Tạng Thánh Giáo để giảng ở Đại trường cho đại chúng cùng nghe vào các buổi sáng. Luật tạng sẽ giảng riêng. Còn Kinh Tạng và Luận Tạng sẽ giảng lợi ích cả 7 chúng. Truyền thống đó được giữ gìn từ trước tới nay. Năm nay, Phật giáo Hà Nội quyết định chọn bộ “Bách Trượng Tùng Lâm Thanh Quy Chứng Nghĩa Ký” bản in năm 1916. Bộ sách này gồm 4 tập, chia làm 9 quyển, đã được Sa môn Thích Tiến Đạt – Trụ trì chùa Đại Từ Ân phát tâm dịch.
Tại buổi lễ, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đã có thời pháp thoại đầu tiên của mùa an cư kiết hạ, theo nghi thức cổ truyền “bình văn giảng nghĩa” như chư Tổ đã dạy. Hòa thượng đã giảng giải cho đại chúng về lời nói đầu hay còn gọi là bài tựa của quyển “Bách trượng Thanh Quy Chứng Nghĩa Ký”.
Theo đó, chư tôn đức BTS GHPGVN TP. Hà Nội luôn đau đáu về việc làm sao để chấn chỉnh đạo hạnh, duy trì kỷ cương thiền môn. Bởi vậy cho nên những năm qua, các trường hạ trên địa bàn Hà Nội đã giảng 2 bộ về chấn chỉnh thiền môn gồm bộ “Thiền Lâm Bảo Huấn” và bộ “Truy Môn Cảnh Huấn”. Năm nay, 18 trường hạ trong thành phố sẽ giảng bộ “Bách Trượng Thanh Quy Chứng Nghĩa Ký” từ quyển 1 đến hết quyển 5, dạy cho cả người xuất gia và tại gia về sự nghiêm trì giới luật và chấn chỉnh đạo hạnh hơn nữa trong tu tập, cũng như giữ gìn quy củ trong chốn tùng lâm.
Giải thích về nguồn gốc bộ kinh này, Hòa thượng cho biết, “Bách Trượng Thanh Quy” vốn có tên gọi “Thiền Môn Quy Thức” do Thiền sư Hoài Hải (720-814) ở núi Bách Trượng đời Đường cảm thấy Thiền Tông trong thời kỳ đầu chẳng lập văn tự, không coi trọng giới luật nên Ngài quyết tâm cải cách. Căn cứ vào nguyên tắc tùy phương Tỳ-Ni mà chế định ra Thanh Quy trong 25 năm…
Đây là bộ Kinh tương đối huyền nghĩa với nhiều điển tích, thuật ngữ, chi tiết khó, song Thượng tọa Thích Tiến Đạt đã dày công nghiên cứu, nghiền ngẫm, chú giải kỹ lưỡng, công phu, văn nghĩa sáng dựa theo bản in năm 1916. Sau khi dịch nghĩa, bộ Kinh gồm 4 tập, chia làm 9 quyển.
Ngay từ những trang đầu, Thiền sư Bách Trượng đã cảnh tỉnh con người về vọng tâm và khẳng định: “Quy củ thiền môn như đê điều – nếu không vững chắc, đạo pháp sẽ suy tàn.” Người tu, dù là việc lớn hay nhỏ, đều phải nghiêm trì oai nghi, sống đúng hạnh tu, giữ gìn tông phong để không cô phụ chí nguyện xuất trần, không làm lu mờ danh tiếng thầy Tổ.
Tinh thần xuyên suốt bộ kinh là mong mỏi Phật pháp được trường tồn, Tăng già sống đúng chính pháp, tín thí gieo duyên được lợi ích, và đời sống tu học trở thành gương sáng cho hậu học noi theo. Chư Tổ từng dạy: “Nhất nhật bất tác, nhất nhật bất thực”, lấy lao tác làm hành trì, lấy kỷ cương làm nền tảng. Sống trong chúng phải “bán nhật thường trụ, bán nhật tư kỳ” – nửa ngày làm việc chung, nửa ngày quán chiếu nội tâm tu học xây dựng tư lương cho bản thân. Tu không chỉ là hành, mà còn là tuệ.
Hòa thượng cũng phân định rõ bốn loại chúng trong buổi thuyết pháp: Phát khởi chúng (người khởi xướng, Tăng chúng chủ giảng), Đương cơ chúng (người trực tiếp tiếp nhận pháp âm), Kết duyên chúng (người hữu duyên đến nghe pháp), và Ảnh hưởng chúng (Phật tử, tín đồ hưởng ứng và lan truyền giá trị pháp thoại).
Nghe và học kinh điển không chỉ là trí tuệ, mà là duyên lành hy hữu – như được gặp bảo châu vô giá. Vì vậy, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm mong muốn chư Tăng Ni trong mùa an cư sẽ cố gắng sắp xếp công việc trụ xứ để cấm túc an cư, chiêm nghiệm giáo pháp để tu học, túc liễm thân tâm, trau dồi Giới – Định – Tuệ. Đồng thời sách tấn quý Phật tử nên trở về trường hạ, thành tâm lễ Phật, kết duyên thính pháp, để từ đó suy ngẫm và hành trì. Pháp được nghe, được hiểu, được tu – ấy chính là hoằng pháp, là làm cho Phật pháp lưu truyền mãi trong đời.
Diệu Tường
