Ngày 27/12/2025, tại Khu Du lịch Văn hóa Tâm linh Tam Chúc (tỉnh Ninh Bình), Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Bình; Công ty TNHH Dịch vụ Du lịch Tam Chúc cùng các đơn vị tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Các vị Thánh tổ triều Lý trong lịch sử Phật giáo Việt Nam”.
Hội thảo có sự tham dự của 400 đại biểu là các nhà khoa học, học giả, nhà nghiên cứu, giảng viên, Chư tăng ni, Phật tử.
Điều hành phiên Hội thảo là: Thượng tọa Thích Thanh Phương – Ủy viên dự khuyết HĐTS, Trưởng Ban Hoằng pháp GHPGVN tỉnh Phú Thọ; GS.TS Nguyễn Văn Kim – Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia; GS.TS Nguyễn Quang Ngọc – Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; Bà Vũ Thanh Lịch – Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình; PGS.TS Đặng Hồng Sơn – Phó Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV -ĐHQGHN.
Phát biểu khai mạc, GS.TS Hoàng Anh Tuấn – Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV, Trưởng ban tổ chức Hội thảo nhấn mạnh: Phật giáo được truyền vào Việt Nam từ những thế kỷ trước sau Công nguyên. Trong quá trình du nhập và phát triển, Phật giáo đã chứng tỏ là một tôn giáo hòa bình, dung hợp với tín ngưỡng truyền thống của người Việt. Tinh thần từ bi, hỷ xả của Phật giáo đã giáo dục con người biết sống vị tha, hòa hợp, coi trọng sự bình đẳng và tiến bộ xã hội. Phật giáo là môi trường hoặc tạo điều kiện cho các loại hình văn học, nghệ thuật, kiến trúc, điêu khắc, v.v… phát triển. Ở mỗi thời kỳ lịch sử, Phật giáo đều để lại những dấu ấn sâu đậm, thể hiện tinh thần gắn bó đồng hành cùng dân tộc, nhiều chư tôn đức với triết lý “Phật giáo nhập thế” đứng ra giúp đời, giúp nước được sử sách ghi nhận.
Thời Lý – Trần là thời toàn thịnh của Phật giáo Việt Nam. Dưới thời Lý – Trần, Phật giáo có một vai trò quan trọng, là chỗ dựa tinh thần để xây dựng vương triều, xây dựng đất nước thái bình, thịnh trị và thân dân. Chùa không chỉ là trung tâm văn hóa – tôn giáo địa phương mà còn là trung tâm giáo dục, nơi truyền bá kiến thức, học vấn, và tăng lữ là tầng lớp trí thức, tạo dựng nền tảng triết lý, tư tưởng của xã hội. Nhiều chư tôn đức được phong làm Quốc sư, tham gia các hoạt động chính trị của vương triều. Trong đó, Tam thánh tổ thời Lý bao gồm Thiền sư Minh Không, Từ Đạo Hạnh và Giác Hải đã để lại một khối lượng di sản Phật giáo quan trọng cho lịch sử dân tộc.
Trên cơ sở đó, Hội thảo được tổ chức nhằm công bố các kết quả nghiên cứu và thảo luận tập trung vào các vấn đề:
- Nghiên cứu về bối cảnh lịch sử và xã hội của Đại Việt; phân tích vai trò của Phật giáo trong việc định hình và phát triển văn hóa, tư tưởng và đạo đức xã hội thời Lý. Tập trung làm rõ những đóng góp to lớn của Phật giáo trong việc xây dựng nền tảng tư tưởng, xã hội, đạo đức, giáo dục, nghệ thuật… của Đại Việt.
– Sưu tầm, tập hợp và tổng hợp các tư liệu, tài liệu văn hóa vật thể, phi vật thể liên quan đến Tam Thánh tổ thời Lý. Dựa trên các tư liệu đã thu thập, hội thảo tiến hành khảo cứu sâu rộng để làm sáng tỏ vai trò và những đóng góp của Tam Thánh tổ thời Lý.
– Nghiên cứu, trao đổi, thảo luận về di sản Tam thánh tổ thời Lý trong lịch sử đương đại và phát huy những di sản này nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững cho cộng đồng và xã hội, đồng thời góp phần bảo tồn và phát triển di sản văn hóa lịch sử dân tộc.
Hội thảo nhận được 100 bài tham luận từ các nhà khoa học, học giả, nhà nghiên cứu ở trong và ngoài nước.
Một trong những định hướng quan trọng của Hội thảo là khởi xướng và cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng tuyến du lịch văn hóa – tâm linh “Con đường hành hương theo dấu chân các Thánh tổ triều Lý”, kết nối các di tích, không gian văn hóa và trung tâm Phật giáo tiêu biểu. Đây được kỳ vọng sẽ là mô hình kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu khoa học, bảo tồn di sản và phát triển bền vững, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa – tinh thần của Phật giáo Việt Nam tới cộng đồng và xã hội.
Sau đây là hình ảnh buổi Hội thảo:
Thực hiện: Phan Hương, Tiến Lộc, Vũ Long
